De Woord van het Jaar-verkiezing maakt altijd wel emoties los. Ook dit jaar is dat weer het geval. Waarom is testosterontweet wel genomineerd en laadpaalklever niet? Het antwoord is in dit geval simpel: laadpaalklever dateert uit begin 2017 (en is daarom te oud voor deelname aan de verkiezing in 2018), terwijl testosterontweet voor het eerst in 2018 in een krant heeft gestaan.

Een andere vraag die werd gesteld: wat doen die neerbuigende woorden balanstrutje en yogasnuiver in de lijst van genomineerde woorden? Ook in dit geval is het antwoord eenvoudig: omdat deze woorden in het afgelopen jaar hun mediadebuut hebben gemaakt. Dat deze woorden een visie op een aspect van de werkelijkheid weerspiegelen die niet iedereen deelt, maakt voor de nominatie niet uit.

Duidelijk is dat de lijst met genomineerde woorden de diversiteit aan thema’s die in het jaar aan de orde zijn geweest weerspiegelt, alsmede de vaak zeer uiteenlopende opinies die individuen daarover tot uitdrukking hebben gebracht.

In feite lijkt zo’n lijst van genomineerde woorden wel een beetje op een woordenboek.

Een woordenboek registreert de woorden en uitdrukkingen die aan een bepaald criterium voldoen. Er staan mooie woorden in en lelijke, woorden die een taalgebruiker geregeld gebruikt en woorden die hij nooit gebruikt, woorden die alleen door een bepaalde beroeps- of bevolkingsgroep worden gebruikt en woorden die in ieders mond bestorven liggen, woorden die warme gevoelens oproepen en woorden die juist afschuw wekken door hetgeen waarnaar ze verwijzen, woorden die visies weerspiegelen waar we het mee eens zijn en woorden die verwijzen naar opinies waar we het pertinent mee oneens zijn.

Bij de samenstelling van de kandidatenlijst voor de Woord van het Jaar-verkiezing gaat Van Dale op dezelfde registrerende manier te werk. Daarom ligt het voor de hand dat ook in deze lijst woorden voorkomen die sommige taalgebruikers niet aanstaan, omdat ze een wereldbeeld weerspiegelen waar zij zich niet in kunnen vinden. De registratie van woorden in een woordenboek impliceert echter geen sanctionering van het gebruik ervan. Datzelfde geldt voor de nominatie van woorden voor een Woord van het Jaar-verkiezing. Wie de visie achter een woord in de lijst afwijst, hoeft zich dan ook niet gedwongen te voelen dat woord te omarmen en zelf te gaan gebruiken.

Ton den Boon, hoofdredacteur Dikke Van Dale