In Reve’s brievenboek Nader tot U neemt de verteller ‘God Zelf’ uit liefde mee ‘naar het slaapkamertje’ om ‘Hem drie keer achter elkaar langdurig in Zijn Geheime Opening’ te bezitten. De beschrijving van deze sacrale vereniging met God in de gedaante van een dier leverde de schrijver een aanklacht wegens godslastering op. Maar alle publiciteit rond deze zaak zorgde er óók voor dat geheime opening vrij algemeen bekend raakte als naam voor de mannen- of liever nog jongenskont. Elders figureert geheime opening bij Reve trouwens in beschrijvingen van de heteroseksuele of althans biseksuele liefde. Zo tracht hij in een van zijn verhalen een jongeman te verleiden door hem voor te houden dat hij ‘een heel mooi, donkerblond, panterachtig Meisje’ kent dat hij ‘graag samen met jou zou bezitten, jij in haar Publieke, ik in haar Geheime Opening’.

Liefdesdolk, hobo d’amore en artiesteningang
Geheime opening is bepaald niet de enige seksuele taalverrijking die we aan Reve te danken hebben. Als pionier op het terrein van de moderne homo-erotische literatuur heeft Reve zich uitgeput in oorspronkelijke beschrijvingen van de herenliefde en de daartoe dienstige lichaamsdelen. Zo heet de bilpartij in zijn werk een jongensvallei of een fluwelen zadel (dat uiteraard dient om te worden bereden). Vooral in de beschrijving van het mannelijk geslachtdeel benut Reve alle mogelijkheden van de taal. Barokke, soms kitscherige metaforen als jongensheid, liefdesdeel en pielemuisboom wisselt hij af met meer expliciete termen als liefdeshol en jongenskutje.

Geregeld neemt het mannendeel in zijn werk de gedaante van een wapen aan: ‘Ik zag, hoe zijn geschut zich met kleine schokjes verhief’. Met een vergelijkbare metafoor schrijft Reve: ‘Zijn Stuk, al was er nog geen sprake van vuurklaarheid of zelfs van enig alarm, was toch duidelijk in forsheid toegenomen.’ Ook karabijn, liefdesdolk, mannenknuppel, vuurmond en vuurroer zijn geliefde penismetaforen in Reve’s oeuvre. Ter aanduiding van dat lichaamsdeel gebruikt hij ook geregeld namen van muziekinstrumenten. Zo krijgen zowel hobo d’amore, jachthoorn als schuiftrompet bij Reve een erotische bijklank. Daarnaast is echter ook een gewoon woord als artiesteningang (eigenlijk de achteringang van een theater) mede dankzij Reve ingeburgerd als naam voor de mannelijke én vrouwelijke aars.

Ontroering teweegbrengen
Aars, nee, op dat soort expliciete termen heeft Reve het niet zo: ‘Je kunt geen ontroering teweeg brengen, als je het hebt over ‘voorhuid’, ‘paarse eikel’, ‘penis’, ‘vagina’, ‘klitoris’ of ‘kittelaar en ‘anus’,’ schrijft hij in een brief aan Simon Carmiggelt. ‘Als je dat leest, denk je voortdurend dat de personen van de handeling wijdbeens op een gynaecologiese stoel zitten, en dat de kans op herstel miniem is.’ Vandaar dat Reve elders niet vertelt dat hij enorm geneukt heeft, maar ‘enorm der liefde schuiftrompet geblazen, vele malen, vannacht & vanmorgen’. Zo verheft Reve met zíjn taal der liefde ‘de dierlijke daad des mensen’ tot een sacrale handeling. Want hoe gebrekkig wellicht ook, ‘die rijtoer van de liefde in een automobielwrak zonder motor op een drijfnat weiland’ is een daad ‘die toch goed en van God gewild’ is.

Ton den Boon, hoofdredacteur Dikke Van Dale en auteur van De taal der liefde

Wat is uw favoriete erotische citaat?
In het najaar van 2017 verschijnt het literair-erotisch woordenboek van Ton den Boon, de Nederlandse hoofdredacteur van de Dikke Van Dale, met een selectie van Nederlandse erotische termen en metaforen, veelal verlucht met aforistische citaten uit de Nederlandse literatuur. Om zijn verzameling van circa 2.500 citaten uit te breiden, (her)leest Ton den Boon de komende weken het werk van een aantal Nederlandse en Vlaamse schrijvers. Via de websites van Taalbank en Van Dale kunt u zijn verslagen over deze schrijvers lezen.

Hebt u een of meer favoriete erotische citaten? Mail deze dan via het contactformulier op Taalbank naar Ton den Boon. 

Dit artikel is ook te vinden op de website van Taalbank.

Foto: Nationaal Archief, Den Haag, Rijksfotoarchief: Fotocollectie Algemeen Nederlands Fotopersbureau