Klas 2 gym is net binnen en de les gaat beginnen. Net als vroeger zit ik achter in de klas. Dit keer niet met mijn vroegere bff Annette, maar met mijn huidige bcf* Jaap. We volgen op een aantal scholen lessen Nederlands. Tijden veranderen snel en we willen scherp blijven op de veranderingen in het taalonderwijs. 

Deze les gaat over samengestelde werkwoorden. Oef, niet het meest inspirerende onderwerp voor tieners, denk je dan. Maar docente Karin Echten was niet voor niets genomineerd voor beste leraar Nederlands van het jaar. Ze splitst de klas in groepjes en geeft ze een envelopje. In de envelopjes zitten advertenties voor diepvriesspinazie. Niet alle merken blijken even duidelijk te communiceren wat er in hun verpakkingen zit. De leerlingen bespreken eerst de betekenisverschillen tussen de fijngehakte spinazie en de fijn gehakte spinazie. Daarna moeten ze verder gaan en verdergaan (!) met andere, ingewikkelder voorbeelden. Ze bedenken zelf voorbeelden en zoeken die op op vandale.nl (onze online schoolwoordenboeken kennen ze nog niet). Gaandeweg hoor en zie je overal kwartjes vallen. Dan gaat de bel. ‘Jullie hebben fijn gewerkt! Met of zonder spatie?’, sluit Karin af onder luid gelach.

In de volgende les, van de vierde klas, wordt een essay geschreven. Er staan vier Loesjes op het digibord met aansprekende thema’s om uit te kiezen, zoals: In leraar zit niet voor niets het woord ‘raar’ en Puberteit: als je ouders vervelend beginnen te doen. Gelach en geroezemoes over de keuzes en dan gaat iedereen aan de slag. Rechts van mij zit de gezellige bètanerd van de klas. Hij is snel klaar met zijn essay. Ik vraag hem wat hij van Karin vindt. ‘Ze is mijn beste alfadocente. Ik vond Nederlands nooit leuk, maar zij onderbouwt taalkwesties wetenschappelijk. Daardoor begrijp ik het en nu ben ik er best goed in geworden.’ Een groter compliment kun je je toch niet wensen als docent?!

Een week later zitten we weer achter in de klas. Dit keer in de les bij Matijs Lips, die dit jaar de prijs voor beste leraar Nederlands won. Hij is gedreven en heeft een missie: leerlingen leren goed te leven met behulp van de taal. Je kunt je immers beter tot de wereld en tot anderen verhouden als je de taal, die we daarvoor als instrument gebruiken, goed beheerst. Dat zie je terug in zijn lessen. Literatuur, theater, filosofie, debatteren worden allemaal ingezet om de wereld met taal te verbinden.
Zijn leerlingen moeten zes boeken per jaar lezen en vandaag zijn de boekpresentaties van de brugklas. Ik zie vier heel verschillende presentaties voorbijkomen. Elke leerling heeft daaraan zijn of haar eigen persoonlijke invulling gegeven. Ik ben onder de indruk van deze twaalfjarigen (!). Ik zie de verhalen gevisualiseerd in fantastische tekeningen, schitterende gedichten en prachtige persoonlijke schriftelijke overpeinzingen. De laatste leerling heeft de hoofdpersonages zelfs omgezet naar karakters uit de bekende levenssimulatiegame van The SIMs. Ik merk dat ik inmiddels op het puntje van mijn stoel zit. Haar voordracht is sterker dan ik van menig volwassene gezien heb. Ze sluit af met een eigengemaakt gedicht dat zo in de krant kan. Later hoor ik dat ze schrijfster wil worden en ik weet zeker: dat gaat gebeuren.

Als ik later het station uit loop, krijg ik van een groep studenten een ansichtkaart in mijn hand gedrukt: #bestedocent #wathebjijtevertellen. Een actie die is opgezet om het aanzien en imago van docenten te verbeteren in een tijd waarin het onderwijs en docenten vaak kritiek krijgen. Met bedankkaartjes en herinneringen kunnen voorbijgangers hun favoriete leraar in het zonnetje zetten.

Ik denk aan Karin, Matijs en al die andere docenten die ik aan het werk heb gezien - Clara, Randy, Nina, Caroline, Leontine, Henna... En ik denk aan mijn eigen leraar Nederlands van de middelbare school, Ton van Rijn, door wie ik Slauerhoff en Achterberg ging lezen en waardoor ik uiteindelijk Nederlands ging studeren. En ik realiseer me dat, ongeacht alle structurele en technologische veranderingen in het onderwijs, één ding van groot en onveranderd belang blijft: docenten die de wereld de klas in brengen en die allemaal op hun eigen gedreven wijze leerlingen aanmoedigen om bewust met taal bezig te zijn. Daarom, hierbij, mijn bijdrage aan #wathebjijtevertellen en ik wens al deze docenten een heel mooie en welverdiende zomervakantie!

*best cohort forever

Heleen de Ryck, manager new business bij Van Dale Uitgevers 

Heleen de Ryck (manager new business) en Jaap Parqui (uitgever) delen maandelijks op het Van Dale Taalpodium wat hen inspireert en opvalt in de taalwereld. Vorige maand vertelde Heleen de Ryck over samenwerkingspartner Stichting Het Begint met Taal (waarmee Van Dale de taalcoachingsmethode SpreekTaal uitgeeft). Deze maand: achter in de klas bij docenten Nederlands Karin Echten en Matijs Lips.