Opeens draaide alles in de school om ons. De briefjes met ‘stilte, examen’ waar iedereen zich met ontzag aan hield. De plechtige stem waarmee de leraar voorlas: ‘Eindexamen Engels, vwo, 1989.’ Hij keek verwachtingsvol de zaal in, een Engelse priester die de aanwezigen vraagt of iemand bezwaar heeft tegen het ophanden zijnde huwelijk. Toen niemand wat zei, moesten we verder stil zijn, en opende hij de envelop.

Ik kan me niet herinneren of ik zenuwachtig was. Vast wel. Alles bij dat eindexamen leek ontworpen om je zo zenuwachtig mogelijk te maken, zoals stewardessen aan boord van het vliegtuig met hun veiligheidsdemonstratie de naderende crash vast aan lijken te kondigen. Ik had bedacht hoe ik kon spieken door dingen op mijn bovenbenen te schrijven, en dat zou ik dan op de wc kunnen raadplegen, met een surveillant aan de andere kant van de deur. Ik heb het niet gedaan. Ik was een braaf jongetje, ook toen al.

Maar ik had ook geen woordenboek op tafel. Daar kun je toch aanzienlijk meer in vinden dan op twee bovenbenen en het is nog legaal ook. Bij alle examens was ik als een van de eersten klaar, alsof ik het belangrijker vond dat het snel voorbij was, dan dat ik een hoog cijfer haalde. Onzeker liep ik de gymzaal uit. Had ik niet iets over het hoofd gezien?

Na de examens begon de vakantie, maar helemaal kon je je daar nog niet aan overgeven. In een bepaald uur zou je gebeld worden als je was gezakt. Naast de telefoon zitten wachten op een onheilsbericht leek me een slecht plan, dus ik ben op dat uur met vrienden gaan zwemmen. Moe en voldaan, maar niet helemaal gerust gingen we daarna naar het schoolgebouw, waar onze cijferlijsten inmiddels op het prikbord waren gehangen. Tussen de ruggen van mijn klasgenoten door zocht ik naar mijn naam, terwijl ik het hart in mijn borstkas voelde kloppen. Geslaagd met een 8 voor Engels. Hoera!

Het lijkt misschien alsof ik met deze column wil zeggen dat je je eindexamen best zonder woordenboeken kunt maken. Dan zou ik wel een heel slechte uitgever zijn: don’t try this at home! Ze zijn helemaal nieuw dit jaar, helemaal up-to-date en ze zien er prachtig uit. En het woordenboek Nederlands mag je bij alle vakken gebruiken.

Jaap Parqui, taaluitgever bij Van Dale Uitgevers