Het aanzien van: die boekenreeks was vroeger dé manier om het voorbije jaar nog eens aan je (geestes)oog voorbij te laten trekken. Daarna werden de jaaroverzichten van NOS en RTL het ijkpunt van het nieuwsjaar, met rampen en beroemde overledenen. En inmiddels is voor steeds meer mensen het jaaroverzicht van Nu.nl de maat der dingen.

Maar voor de taalliefhebber is er een nieuwe standaard, die meteen alle bovenstaande fenomenen naar de kroon steekt. Want Het Taaljaar 2016 van Van Dale is niet alleen een "overzicht van de leukste taaltrends, bloopers, nieuwe woorden, wetenschapsnieuwtjes, lijstjes en veel meer!", zoals het boek zelf belooft - het is tegelijkertijd een samenvatting van de wereld in 2016 vanuit Nederlandstalig perspectief.

Een voorbeeld. In juni sprak DENK zichzelf op memorabele wijze tegen door 'Trap er niet in!' te roepen. Daarover schrijft Ton den Boon een verhaal waarin de versplintering van de Nederlandse politiek, de opstand tegen de gevestigde orde, het wantrouwen in de media, het geloof in complottheorieën, het debat over discriminatie en racisme én de mislukte coup in Turkije samenkomen. Knap om dat op één pagina samen te vatten.

Veelbetekenend
Met zulke compacte en veelbetekenende verhalen staat het boek vol. Den Boon, zijn medehoofdredacteur van de Dikke Van Dale Ruud Hendrickx en taalwetenschapper Sterre Leufkens bestrijken de taal en daarmee de maatschappij van 2016.

Tuig- of treitervloggers, vergistoeristen, horrorclowns, allochtonen, de brexit: woorden die het jaar tekenden. Het landarrest van Ebru Umar. Halina Reijn als ok-vrouw (oké, de zeekoe en de amoebeontbreken, maar die woorden zijn kennelijk minder boeiend). De taalerfenis van Cruijff. Het late en loze sorry van Rutte. Allemaal nieuws dat zich achter woorden verschuilt, en daarmee zijn de beschouwingen erover veel meer dan alleen talig.

Stampij/stampei
Toch komt ook het pure taalnieuws aan bod. Ophef over de geschrapte ^ in het Frans, die achteraf niets voorstelt. Stampij om het voorstel van 'opiniepijler' Maurice de Hond om voortaan altijd ij en ou te schrijven in plaats van ei en au. Maar ook eindelijk duidelijkheid over de juiste klemtoon op Bijbelse namen. En een online collegereeks over het Fries trekt veel belangstelling. Tot slot is er aandacht voor muziek: er is 'nieuw' werk van Drs. P opgedoken en de Lage Landenlijst van Frits Spits en Jan Hautekiet was een groot succes.

Er is te veel om op te noemen - ik had het ook nog over Nederlandse les aan vluchtelingen kunnen hebben, over clickbaittaal, over nieuwe emoji's, of over de interviews met onder anderen Stella Bergsma en Ellie Lust. Maar dan zou ik nog steeds heel veel overgeslagen hebben. En dat is heel bijzonder voor een boek van 120 pagina's dat maar 15 euro kost, en andere jaaroverzichten zo goed als overbodig maakt.

Dit artikel is ook te vinden op de LinkedInpagina van Wouter van Wingerden.

Hebt u een artikel over taal dat u graag met anderen wilt delen? Stuur dit dan per e-mail naar redactie@vandale.nl