Afgelopen zaterdag maakte het woord blijf-van-mijn-lijftatoeage zijn debuut in onze taal. Het figureert in een artikel van Hans Marijnissen in Trouw over ouderen die niet gereanimeerd willen worden.

Zo’n niet-reanimerenwens kun je natuurlijk kenbaar maken in een schriftelijke verklaring die je altijd op zak draagt of door middel van een armbandje om je pols, maar hulpverleners zien zoiets gemakkelijk over het hoofd. Daarom laten steeds meer mensen, vooral ouderen, ‘Niet reanimeren’ op hun borst tatoeëren.

Blijf-van-mijn-lijftatoeage is in elk geval een tot de verbeelding sprekend woord voor wat formeler en prozaïscher ook wel een niet-reanimerentatoeage wordt genoemd, een woord dat overigens dateert uit 2014. Radiozender BNR berichtte toen dat minister Schippers had bepaald dat de ‘niet-reanimerentatoeage’ rechtsgeldig is.

Blijf-van-mijn-lijftatoeage is gevormd met de oude, informele kreet ‘blijf van mijn lijf’, die in de 19e eeuw onder meer werd gebruikt om handtastelijkheden verbaal af te weren. In de jaren zeventig van de 20e eeuw raakte ‘blijf van mijn lijf’ stevig verbonden met het fenomeen opvang na huiselijk geweld. Dat gebeurde nadat in 1974 het eerste blijf-van-mijn-lijfhuis zijn deuren had geopend (in een kraakpand in Amsterdam).

Door het succes van de blijf-van-mijn-lijfhuizen raakte de kreet `blijf van mijn lijf` zo verbonden met crisisopvang, dat er bijna geen andere samenstellingen met blijf-van-mijn-lijf- werden gemaakt. Een enkele keer trof je de variant blijf-van-mijn-lijfvluchthuis in de krant aan, of blijf-van-mijn-lijfslachtoffer ter aanduiding van iemand die zijn (of meestal haar) toevlucht had gezocht in een blijf-van-mijn-lijfhuis. Maar daar bleef het bij.

Oranje Huizen

Opvanglocaties voor slachtoffers van huiselijk geweld heten sinds 2009 Oranje Huizen. Mogelijk is de kreet `blijf van mijn lijf’ daardoor weer wat losgekomen van crisisopvang, waardoor het nu gemakkelijker een nieuwe toepassing kan krijgen in de samenstelling blijf-van-mijn-lijftatoeage. Hoewel de toepassing van deze kreet op reanimeren nieuw is, klinkt in de samenstelling blijf-van-mijn-lijftatoeage nog wel de associatie met ongewenste aanrakingen door die het al in blijf-van-mijn-lijfhuis had. Dat maakt het woord in dit geval des te sterker.

Definitie

blijf-van-mijn-lijftatoeage (de, -s) tatoeage op iemands borstkas waarmee hij of zij duidelijk maakt niet gereanimeerd te willen worden, synoniem niet-reanimerentatoeage

Ton den Boon, hoofdredacteur Dikke Van Dale

Het Woord van de Dag (#WVDD) wordt mede mogelijk gemaakt door Taalbank.nl. Dit artikel is ook te vinden op de website van Taalbank.nl.