De leesvaardigheid van kinderen met leesproblemen gaat vooruit als ze samen met een speciale hulphond oefenen, schrijft Trouw vandaag. Kwispellezen wordt dit genoemd en het komt er in de praktijk op neer dat de kinderen de hond voorlezen, terwijl die aandachtig blijft luisteren, ook al schiet het lezen in eerste instantie niet erg op. Bovendien, als het lezertje een foutje maakt, begint de hond niet meteen te lachen. Kortom:

De hond is een echte motivator (…) Hij geeft geen commentaar, maar is wel aandachtig. Dat vergroot het zelfvertrouwen van de kinderen en daarmee ook hun leesvaardigheid.

Veel van de kinderen blijken niet alleen baat te hebben bij het kwispellezen, ze vinden de hond zelf ook leuk, waardoor het oefenen bepaald geen straf is. Sterker nog, sommige kinderen die deelnemen aan de proef met het kwispellezen, zijn ook wat vaker gaan lezen als er geen hond bij is. Het succes is overigens niet onverwacht:

Internationale onderzoeken wezen al eerder uit dat kinderen met leesproblemen meer vooruitgang boeken als ze structureel voorlezen aan een hond dan wanneer ze dat doen aan een volwassene, andere kinderen of een knuffelbeest.

Kwispellezen is een werkwoord met een bijzondere betekenisstructuur. Het woord herinnert in de verte aan eetlezen, dat ooit door schrijver Remco Campert is bedacht. Betekent eetlezen ‘lezen terwijl je eet’, kwispellezen betekent iets als ‘lezen terwijl een aanwezige hond kwispelt’, maar ook ‘lezen om een aanwezige hond te laten kwispelen’.

Net als bij eetlezen is er bij kwispellezen sprake van simultaneïteit (lezen terwijl er gegeten/gekwispeld wordt), maar anders dan bij eetlezen is er bij kwispellezen ook sprake van doelgerichtheid (teleologisch aspect) en/of van oorzaak en gevolg (causaal aspect): lezen opdat (of als gevolg waarvan) de hond gaat kwispelen (hetgeen vervolgens wordt ervaren als motivatie om verder te lezen).

Waarschijnlijk is het woord kwispellezen overigens in de eerste plaats bedacht als een vrolijk en speels klinkend woord ter aanduiding van (voor)lezen aan een hond. Wij associeerden het althans – waarschijnlijk onbedoeld – ook met de titel Kwispelen met taal van Willem Hietbrink en Ronald Lagendijk. Kwispellezen lijkt – afgaande op de website www.kwispellezen.nl – vooralsnog een Brabantse aangelegenheid te zijn, maar als het initiatief landelijk wordt ingevoerd, wordt misschien ook het werkwoord algemeentalig.

Definitie

kwispellezen

(werkwoord, onbepaalde wijs) van kinderen met leesproblemen: teksten voorlezen aan een speciaal getrainde hond, waarvan de non-verbale feedback (bv. kwispelen) als leesstimulans wordt ervaren

Ton den Boon, hoofdredacteur Dikke Van Dale

Het Woord van de Dag (#WVDD) wordt mede mogelijk gemaakt door Taalbank.nl. Dit artikel is ook te vinden op de website van Taalbank.nl.