‘Het  Radboudumc heeft een primeur’, twittert NRC vanmorgen: ‘een polskastje berekent of een patiënt beter wordt, of juist zieker.’ De bijgaande foto laat echter een apparaatje zien dat om iemands borst hangt.

Die foto bij het woord polskastje zet ons, lezers, op het verkeerde been. We zien geen apparaatje om of op iemands pols, maar op zijn borst. Hoe moeten we pols in dit geval opvatten? Wordt met pols in polskastje soms niet het lichaamsdeel bedoeld, maar het werkwoord polsen, dat immers onder meer 'onderzoeken, peilen, sonderen' betekent.

De tweet verwijst naar een tekst die vanochtend op de site van NRC staat (met dezelfde foto) en die ook in de papieren editie van die krant te lezen is:

Op de afdelingen heelkunde en interne geneeskunde worden met polskastjes de vitale functies van patiënten continu gevolgd. Die informatie koppelt het ziekenhuis aan voorspellende software. Zo krijgen patiënten een zogeheten vital risk score. Die score voorspelt wat er de komende vier tot zes uur met een patiënt gaat gebeuren: of-ie voor- of achteruit gaat of stabiel blijft.

Het zal wel een primeur zijn, zoals NRC schrijft, maar dezelfde krant schreef in maart van dit jaar ook al over polskastjes, die toen omschreven werden als ‘draagbare wifi-apparaatjes, een soort kastjes voor op de pols’:

Die meten continu zoals bloeddruk, zuurstofgehalte en hartritme en ademhaling. Het ziekenhuis begint met een nieuwe aanpak. Het doel is: ingrijpen voordat het kwaad is geschied. De onderzoekers zoeken in deze enorme datastroom patronen om te voorspellen van wie de gezondheid achteruitgaat en hopen zo ook het verloop van ziekten beter te begrijpen. In de ‘verkeerstoren’ staan schermen waarop een bed van groen naar rood kleurt als uit de datastroom uit het polskastje.

Gelukkig heeft de Radbode (het nieuwsblad van het Radboud umc) vorig jaar mei al over het polskastje gepubliceerd:

Vitale functies [van patiënten] worden voortaan continu gemeten via een kastje op hun pols.

Op basis hiervan kunnen we in de eerste plaats concluderen dat het woord polskastje weliswaar pas dit jaar in de krant opduikt, maar in feite al ouder is. Bovendien blijkt de ‘primeur’ waar NRC het vandaag over heeft, in feite vorig jaar reeds écht een primeur te zijn geweest. Ook moeten we concluderen dat een polskastje, anders dan de foto in NRC suggereert, toch echt een apparaatje is dat op of om iemands pols bevestigd is. Het alternatief – dat pols in polskastje de stam van het werkwoord polsen zou zijn – was trouwens ook onwaarschijnlijk: je zegt immers (bijna) nooit dat je ‘iets’ polst: het object van polsen is gewoonlijk een persoon (of een organisatie bestaande uit personen, zoals een bedrijf, een regering, een land).

Moeten we op basis hiervan vaststellen dat de foto die NRC vandaag bij het bericht plaatst, een nepfoto is? Nee, waarschijnlijk is op de foto gewoon een sensor te zien die verbonden is met het polskastje. Een onderschrift bij de foto zou echter geen overbodige luxe zijn geweest.

Definitie

polskastje

(o, -s) draagbaar sensorapparaat dat een patiënt op of om zijn pols draagt en dat continu diens vitale functies (bloeddruk, hartritme, temperatuur, ademhalingsfrequentie en zuurstofopname) meet en via een wifisignaal doorgeeft aan een verwerkingsunit, die deze gegevens analyseert en ontwikkelingen in de conditie van de patiënt (vooruitgang of achteruitgang) signaleert

Ton den Boon, hoofdredacteur Dikke Van Dale

Het Woord van de Dag (#WVDD) wordt mede mogelijk gemaakt door Taalbank.nl. Dit artikel is ook te vinden op de website van Taalbank.nl.